تبیین عوامل موثر در برنامه ریزی بازسازی مسکن پس از سانحه با استفاده از نظریه مبنایی (نمونه موردی بازسازی روستاهای زلزله ورزقان)

author

Abstract:

زمینه و هدف:  فقدان اطلاعات و تجربیات بازسازی ­های مربوط به سوانح سنوات گذشته از بارزترین ضعف ­ها درمطالعات بازسازی در ایران قلمداد می ­شود. بدیهی است بررسی نتایج موفق یا ناموفق پروژه­های بازسازی انجام یافته، سبب افزایش توانمندی و آمادگی دولتمردان و مجریان در اجرای برنامه ­های راهبردی و پرهیز از تکرار اشتباه ­ها و هدررفت انرژی و سرمایه می­ گردد. در این مقاله سعی بر آن است که ابتدا مقولات عمده­ ی بازسازی پس از سوانح شناسایی شود، سپس با بررسی روند بازسازی روستاهای آسیب­ دیده از زلزله منطقه ورزقان در سال 1391 و مسائل پیش آمده در طول بازسازی، به ثبت و طبقه­ بندی ویژگی­ های منحصر به فرد این بازسازی و چگونگی تأثیرگذاری سیاست­ ها و برنامه­ های اجرایی از سوی دست­ اندرکاران در سرعت و کیفیت بازسازی بپردازد. روش: این مقاله مبتنی بر روش توصیفی و میدانی است که در راستای پیشبرد اهداف، ابتدا عوامل موثر بر برنامه بازسازی با روش نظریه­ ی مبنایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته ­است که جهت تعیین نحوه­ی تاثیرگذاری این عوامل در بازسازی زلزله ورزقان، پرسش­ هایی از طریق بررسی مطالعات پیشین محققان طراحی شد و بر این اساس به بررسی اسناد و مدارک موجود مانند گزارش ­های بنیاد مسکن، شرح وقایع ثبت­ شده و مقالات منتشره و همچنین انجام مصاحبه­ های اکتشافی از اساتید و متخصصین بازسازی، کارشناسان ذیربط در امر بازسازی پس از زلزله ورزقان و مردم آسیب­ دیده پرداخته شده است. یافته­ ها: در بازسازی پس از زلزله ورزقان، سیاست­ های مناسبی جهت تسریع در امر بازسازی و اتمام بموقع آن یعنی قبل از شروع فصل سرما اتخاذ شد که عبارتند از: استفاده از سازه­ های پیچ و مهره ­ای، خرید سریع مصالح ساختمانی به صورت انبوه از بودجه­ ی سازمان مجری قبل از واریز اعتبارات دولتی و انتقال آن به مناطق آسیب­ دیده، تقسیم کل منطقه آسیب­ دیده به 11 قسمت و سپردن مسئولیت بازسازی هر قسمت به ستادهای معین، واگذاری حق تصمیم­ گیری به ستادهای معین در زمینه­ های انتخاب نوع سازه و بهره ­گیری از سقف شیروانی. اگر چه تعجیل در اتمام بازسازی، سبب احداث خانه­هایی با طرح­ های تیپ در منطقه نشد و مالکان فرصت مشارکت در تصمیم­ گیری­ های مربوط به توزیع فضایی خانه­ و انتخاب مصالح ساختمانی مورد استفاده را با توجه به سلایق شخصی داشتند، اما تعجیل در ساخت ­وساز، مانع انتقال و نهادینه شدن دانش ساخت ایمن به مردم منطقه شد و ساختمان­ هایی که پس از اتمام بازسازی ساخته می­شوند، از لحاظ سازه­ای آسیب­ پذیر هستند. نتیجه ­گیری: از نتایج حاصل از این پژوهش چنین بر می ­آید که با بهره ­گیری از یک مجری در امر بازسازی و اتخاذ سیاست­ های مناسب از سوی او می ­توان در کم­ترین زمان ممکن بازسازی را همراه با مشارکت مردم به اتمام رساند و سبب احداث ساختمان­های مقاوم شد. در کل، آن­چه که برنامه ­ریز را در اتخاذ تصمیم­های درست در زمان بازسازی می­تواند هدایت کند، میزان آمادگی و پیش ­بینی چالش­های شرایط پس از سانحه پیش از وقوع آن است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی بازسازی مسکن پس از سانحه از منظر تصویر ذهنی ساکنان، نمونه موردی بره‌سر پس از زلزله رودبارـ منجیل1369

Meet people's schema of the house, play a decisive role in their satisfaction of the habitat. This image, which is influenced by culture among residents of a community, is an approximate unit. However, this image has been broking but there are people in some regions of Iran which have this consistent pattern and image. They did not accept new patterns and tried to revive old patterns and schema...

full text

بررسی بازسازی مسکن پس از سانحه از منظر تصویر ذهنی ساکنان، نمونه موردی بره سر پس از زلزله رودبارـ منجیل۱۳۶۹

برآورده شدن تصویر ذهنی افراد از خانه، نقش تعیین کننده ای در رضایت آنان از سکونتگاهشان دارد. این تصویر که متأثر از فرهنگ می­باشد، در میان ساکنان یک اجتماع به صورت تقریبی واحد است. اگرچه این تصویر ذهنی واحد در حال شکسته شدن است، هنوز مردمانی در مناطقی از کشورمان هستند که با وجود گذر زمان و تغییراتی که در سبک زندگی آن­ها رخ داده، به این الگوهای ذهنی ثابت پایبند مانده­اند و حتی با پیش­آمد شرایطی که...

full text

بازسازی مسکن روستایی پس از سانحه؛ آسیب‌شناسی- رهنموده

همزمان با وقوع حوادث و سوانح گوناگون در مناطق شهری و روستایی کشور تلاش‌های زیادی در چند دهه اخیر از سوی مسئولین و  مدیران در جهت بازسازی و مقاوم‌سازی این مساکن انجام گردیده است. در این بین فارغ از کیفیت این تلاش‌ها که خود فرصت و مجالی دیگر می‌طلبد، از موضوع مساکن روستایی کمتر صحبت به میان آمده است. متأسفانه به طور کلی با مسائل روستایی برخورد بنیادی و عمیقی نمی‌شود و موضوعات مختلف مربوط به آن بس...

full text

بررسی عوامل موثر بر تغییر در نظام برنامه ریزی شهری ایران با استفاده از نظریه مبنایی

گسترش شهرنشینی و به دنبال آن مشکلات خاص شهرنشینی بیش از پیش توجه به راهبردهای سودمند برای بهینه سازی زندگی شهروندان را ضروری ساخته است. هدف پژوهش حاضر بررسی موانع چهار گانه تغییر(موانع نگرشی – دانشی، هنجاری – رفتاری، ارتباطی، نهادی) از طرح جامع به طرح استراتژیک در ایران می باشد.تحقیق حاضر از لحاظ هدف،توسعه ای کاربردی و از نظر پارادایم در گروه تحقیقات کیفی قرار می گیرد. روش نمونه گیری، هدفمند در...

full text

تجربه بازسازی مسکن پس از زلزله؛ سال 1351- شهر قیر

چکیده فقدان اطلاعات، مدارک و مستندات معتبر از تجربیات بازسازی‌های گذشته یکی از مهمترین نقاط ضعف درمطالعات بازسازی در ایران قلمداد می‌شود. بدیهی است مستندسازی بازسازی‌های گذشته و بازخوانی آن‌ها می‌تواند مفید باشد، لیکن بسیاری از اطلاعات و تجربیات مربوط که بتوان از آن‌ها برای برنامه ریزی‌های بعدی مدد گرفت وجود ندارد. شهر قیر در جنوب غربی استان فارس در زلزله منطقه قیر و کارزین در سال 1351 دچار تخر...

full text

رویکردهای بازسازی مسکن پس از سانحه؛ از تولد تا بلوغ

اگرچه سابقۀ اقدامات بازسازی مسکن پس از سوانح به سا لهای دور باز م یگردد، لیکن نگرش علمی به رویکردها و دیدگا ههای آن در اواخر دهۀ 1970 شکل گرفت. بازسازی مسکن پس از سانحه از نقطه نظر «میزان کنترل توسط خانوار » موضوعی است که در ده ههای اخیر توجه سیاستگزاران و نهادهای درگیر در امداد و بازتوانی سوانح را به خود جلب کرده است. دیدگاه مزبور در جهت ظرفیت سازی آحاد جامعه و توانمند کردن آنها به مسئولیت پذی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 1

pages  55- 69

publication date 2017-06

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023